जन्म त केवल एक साँसको सुरुवात हो
न त गौरव, न त अपमान।
तर कर्म
त्यो त आत्माको लय हो,
जसले मानवताको सङ्गीत बजाउँछ।

थरको गर्व र जातको शृङ्खलामा बाँधिएका हामी,
भुल्छौँ
सत्य त रक्तको रङ्ग एउटै हुन्छ,
र आँसु सबैका नुनिला हुन्छन्।

कसैले सुनका पालमुनि जन्मिन्छ,
कसैले माटोको छायाभित्र।
तर जीवनको साँचो ज्योति
तिनकै हृदयमा दिप्छ
जसले श्रमलाई धर्म मानेका छन्।

समाज! कति समय अझ तिमी निदाइरहन्छौ
जन्मका साँघुरा गल्लीहरूमा?
जहाँ सोच मर्छ,
र विवेक गाडिन्छ।

कसरी फुल्नेछन् प्रतिभाका कुसुमहरू
यदि तिमीले माटोमा जातको विष हालिरह्यौ भने?
कर्म त्यो मन्दिर हो, जहाँ सम्मान बस्छ;
विचार — त्यो दीप, जहाँ न्याय जल्छ।

जसले श्रम गर्छ,
उसको पसिनामा देशको भविष्य लेखिन्छ।
श्रम, इमान र विवेक —
यी हुन् सच्चा कुलनामहरू,
यी नै हुन् समाजका रगतका अक्षरहरू।

हे विभेदको धूलोले अन्धा बनाइएका आँखाहरू,
तिमीले कहिल्यै देख्यौ?
एक किसानको हातमा लुकेको कविता?
एक मजदुरको पसिनामा लुकेको दर्शन?
त्यो बालक जसको नङ र माटो सँगै बढ्छ
त्यो नै हो सभ्यताको वास्तविक निर्माता।

इतिहासले सधैँ सम्झिन्छ
ती आत्माहरूलाई
जसले आफ्नो जन्मभन्दा माथि उठी
मानवताको फूल रोपे।
गान्धीको करुणा,
बुद्धको प्रज्ञा,
आम्बेडकरको विद्रोह
यी सबै कर्मका उपनिषद् हुन्।

अब समय आएको छ —
जात होइन, न्याय बोल्ने युगको।
जहाँ सम्मान वंशगत होइन,
विवेकगत होस्;
जहाँ सम्मान
राजसी थरको होइन,
सेवामूलक मनको हुन्छ।

समाजको साँचो सुगन्ध
थरले होइन,
कर्मले फुलाउँछ।
र मानवताको साँचो सौन्दर्य
विचारले झल्काउँछ।