लस एन्जल्स, अमेरिका/ अमेरिकामा किताबमाथि विदेशी लगानी केही समयअघिसम्म कुनै चिन्ताको विषय थिएन। अमेरिकाका ठूला पुस्तक प्रकाशकहरू प्रायः विदेशी नै छन्। पेइन्गुइन रेन्डम हाउस र म्याकमिलन जर्मन लगानीमा छन्। हटाची बुक ग्रुपमा फ्रान्सेली समूहको लगानी छ । हार्पर कोलिन्समा अस्ट्रेलियाली कम्पनी न्युज कर्पको लगानी छ। सिमोन एन्ड सुस्टर मात्र एउटा यस्तो कम्पनी हो, जसमा पूर्ण रूपमा अमेरिकी लगानी छ भन्न मिल्छ।
पछिल्लो समय चिनियाँ कम्पनी थिङकिङडमले पुस्तक प्रकाशन थालेपछि केहीको चासो ह्वात्तै बढेको छ भने केहीले त चिनियाँको काम गर्ने शैलीमाथि नै आलोचना गर्न थालेका छन् ।
थिङकिङडमको काम भनेको किताब प्रकाशन गर्नु मात्र नभई हलिउडसँग नजिकको सम्बन्ध बनाउनु रहेको र जोजसँग सम्झौता गरेको छ। सम्झौतामा चिनियाँ सरकारका बारेमा न त सार्वजनिक न त निजी वार्तालापमा नै चीनबारे आलोचना वा कुरा काट्न नपाइने भन्दै सम्झौता गर्न थालेको भन्दै थिङकिङडमको आलोचना भएको हो।
२०१४ मा बेइजिङमा मुख्य कार्यालय भएको मेडियाटाइम बुक्सले अमेरिकामा सिएनटाइम्स बुक्सको नाममा कम्पनी खोलेको छ र यसले चीनका धारणाहरू उजिल्याउने पुस्तकहरू प्रकाशन गर्ने गरेको छ, जस्तो कि चाइनिज लिबरेसन आर्मी र द चाइना ड्रिम ग्रेट पावर थिङकिङ इन द पोस्ट अमेरिकन एरा।
यस्ता कम्पनीको स्थापना चीनमाथिको आलोचना कम गराउने उद्देश्यका साथ स्थापना भएको भन्दै केहीको आपत्ति भए पनि चिनिया लगानीको अर्को कम्पनी अस्ट्र बुक्सले भने आफ्नो लगानी स्वतन्त्र भएको र सरकारसँग कुनै लेनदेन नभएको स्पष्ट पार्न थालेको छ ।
‘किताबका लागि अमेरिका सबैभन्दा राम्रो व्यापारथलो हो,’ कम्पनीले लस एन्जल्स टाइम्स पत्रिकासँग भनेको छ, ‘व्यापार गर्ने कम्पनीले ठूलो बजार भएको जुनसुकै ठाउँमा आफ्नो सम्भाव्यता खोज्छ।’
चीनका राम्रा कुरा छाप्न रूचाउने तर चीनको थोरै आलोचना भएका किताब लेख्ने र प्रकाशन गर्ने कम्पनीलाई भने चीनले रत्ति ठाउँ नदिएकामा भने धेरैको चिन्ता छ । जस्तो कि पछिल्लो समय फाङ फाङको बहुचर्चित पुस्तक वुहान डायरी चीनमै प्रकाशन गर्नबाट रोकियो। सो पुस्तकलाई अमेरिकामा हार्पर कोलिन्सले प्रकाशन गरेपछि र पुस्तकको लोकप्रियता बढेपछि भने डायरीलाई चिनिया सरकारी अधिकारीहरूले फेक डायरीको उपमा दिन थालेका छन्।
चीनमा मनको भँडास पोख्ने कुनै ठाउँ छैन । त्यसैले अनलाइन डायरी एउटा राम्रो माध्यम बन्दै जान थालेको छ । यसको लोकप्रियता मनन गर्दै ठूला व्यापारीहरूले अनलाइन लिटरेचर राइटिङमाथि ठूलो लगानी गरेका छन् । जसमध्ये प्रविधि कम्पनी टान्सेन्ट पनि एक हो । यसले लगानी गरेको चाइना लिटरेचरको अनलाइन संस्करण निकै लोकप्रिय छ । त्यहाँ हिट भएका कन्टेन्टलाई अंग्रेजीमा अनुवाद गर्दै बजारमा ल्याउने क्रम बढेको छ।
फाङ फाङको वुहान डायरी त्यसमध्येको एउटा उदाहरण हो। सन् २०१९ मा मात्र चिनियाँ भाषाबाट अंग्रेजीमा अनुवाद भएका पुस्तकको संख्या २५ थियो। यस वर्ष भने २० भन्दा उकालो नलाग्ने सम्भावना भएको पब्लिसर्स विक्लीले जनाएको छ। तर अनुवादित पुस्तकले अमेरिकामा बेस्ट सेलर हुने मौका भने पाएका छैनन् ।
चीनमा भने क्लासिक र राम्रा साहित्यको निकै ठूलो माग छ । पछिल्लो समय जब मार्खेजको हन्ड्रेड इयर्स अफ सोलिच्युड पुस्तकको अधिकार लिइयो, त्यसको मोल १० लाख डलर तिरिएको थियो । थिङकडम कम्पनीले लगानी गरेको अस्ट्र बुक्सले मार्खेज मात्र होइन, पाउलो कोएलो, एलिस मुनरो, हारूकी मुराकामी, जेडी स्मिथजस्ता लेखकलाई मज्जैको रकम दिएर आफ्ना लागि लेख्न लगाइरहेको छ। यति मात्र होइन, चिनियाँ मूलका लेखकहरू यु हुआ र मिया जियाजस्ता लेखक पनि उसको पोल्टामा परिसकेका छन्।
अहिले अस्त्र बुक्सको शस्त्र बढाउनका लागि पब्लिसिङ उद्योगका सशक्त हस्तीको भिड बढाइएको छ। किताब व्यवस्थापनको व्यापारलाई उचाई दिने बेन स्राङ्क कम्पनीको पब्लिसरमा नियुक्त भएका छन् भने एलेसान्द्रा वास्ताग्ली, सम्पादकीय निर्देशक मारिया रूसोजस्ता साहित्यप्रेमी त्यहाँ भेला भएका छन् ।
यी सबै भिडको अर्थ धेरैले अमेरिकी पठन संस्कृतिमा आफ्नो पकड क्रमशः बढाउँदै लैजाने अमेरिकी नीतिको एउटा पाटोका रूपमा हेरिरहेका छन् । यसको परिणाम हेर्न भने कुर्नु नै पर्ने केहीको धारणा छ।
यसलाई जीवित राख्नकोलागि तपाइँको
आर्थिक सहयोग महत्वपूर्ण हुन्छ ।