२०७८ मा देशको अर्थतन्त्र र बजारले मात्र होइन, साहित्य बजारले पनि मन्दी बेहोर्नु पर्यो । “पुस्तकको बिक्री अत्यन्तै सुस्ताएको” भन्ने वाक्य वर्षभरि नै कायम रह्यो । तर यसबिचमा पनि पुस्तकहरू प्रकाशन हुने क्रम रोकिएन । केही पुस्तकहरूले राम्रो चर्चा र पाठक पाए । कतिले चर्चा पाए, तर पाठक पाएनन् । र, केही भने जसरी प्रकाशनमा आए उसै गरी गुमनाम पनि रहे । वर्ष २०७९ मा आइपुग्दा भने पुस्तक बजार केही चलयमान देखिएको छ । केही पुस्तकहरूले चर्चाका साथै पाठकको प्रेम पनि पाइरहेका छौँ । कामना गरौँ, नयाँ सालले पुस्तकको बजारलाई सम्पन्नतातिर अग्रसर गराउने छ ।

हामी यस स्तम्भअन्तर्गत नयाँ तथा पुराना कृतिहरुलाई समेट्दै कृति तथा स्रष्टालाई साहित्यका पाठकसम्म पुर्याउने हाम्रो उदेश्य हो । अगामी दिनमा पाठक तथा स्रष्टाहरुको सहयोगले यस स्तम्भलाई थप सशक्त रुपमा अगाडि बढाउन सकिने विश्वास लिएका छौँ ।

यसैक्रममा साताका पुस्तकमा योपटक पाँच पुस्तक । ‘बाह्र वर्षपछि’देखि ‘कविको आगमन’सम्म ; पुस्तककाे छाेटाे परिचयसहित ।

१. खश साम्राज्यको इतिहास – प्रा.डा. सूर्यमणि अधिकारी

त्रिभुवन विश्वविद्यालयका प्राध्यापक डा. सूर्यमणि अधिकारीको अनुसन्धानमूलक कृति हो, “खश साम्राज्यको इतिहास” । पुस्तकलाई अधिकारीले “प्राचीन खश जाति”, “साम्राज्यको पुनरुत्थान र विघटन”, “राज्य व्यवस्था”, “समाजिक व्यवस्था”, “सिञ्जाली भाषाको उत्पत्ति र विकास”, “धार्मिक अवस्था”, “आर्थिक अवस्था”लगायत आठ नौ अध्यायमा प्रस्तुत गर्दै नेपाली भाषाकै पुरानो नाम “खश भाषा”को विभिन्न आयामहरुको उत्खनन् गरेका छन् ।

“खश साम्राज्य नेपालको इतिहासको सबभन्दा ठूलो साम्राज्य थियो र यसले वीर योद्धा जातिको कीर्तिमान नै कायम गरेको थियो ।”, पुस्तकको भूमिकामा लेखक अधिकारी लेख्छन्, “नेपालीहरुले यहाँ आफ्नो वाणी विकास गरेका थिए । यहाँ उत्कृष्टखालको धार्मिक सहिष्णुता थियो । यो साम्राज्य नै नेपालीपनको निर्माता थियो । एक शक्तिशाली साम्राज्यको इतिहासका विविध पक्ष लगभग तीन शताब्दीको गौरवपूर्ण वृतान्तका रुपमा यस पुस्तकमा चर्चित भएका छन् ।”

पुस्तकलाई भुँडीपुराण प्रकाशन गृहले प्रकाशित गरेको हो । २ सय ४४ पृष्ठमा फैलिएको कृतिको मूल्य २ सय रुपियाँ रहेको छ ।

२. बाह्र वर्षपछि – दीपक प्याकुरेल

दीपक प्याकुरेलको नवीनतम् उपन्यास हो, ‘बाह्र वर्षपछि’ । लामो समयदेखि अमेरिकालाई कर्मभूमि बनाएका प्याकुरेल नेपाली साहित्यमा पूर्णकालीन लेखकको रुपमा साधनारत छन् । मूलतः आख्यानमा कलम चलाउने प्याकुरेलको ‘बाह्र वर्षपछि’ दोस्रो उपन्यास हो । डायस्पोरिक भावको यो उपन्यास अमेरिकी भूमिबाट स्वदेश आउँदा देखेका विभिन्न पक्षलाई समेटेर लेखिएको छ ।

उपन्यासमा रहर वा बाध्यतावश विदेशिने नेपालीको मनोविज्ञान सशक्त रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ । विदेशी भूमिबाट एक नेपाली बाह्र वर्षपछि नेपाल आउँदा कस्तो अनुभव गर्छ र कस्ता कस्ता पात्र भेट्छ भन्ने विषयलाई उपन्यासमा कलात्मक शैलीमा प्रस्तुत गरिएको छ । उपन्यासको मुख्य परिवेशमा नेपाली समाजको वर्तमान अवस्था रहेकाे छ । नेपालको शहरीदेखि ग्रामीण परिवेश हुँदै अमेरिकासम्म फैलिएको यसको परिवेशले पाठकलाई तानिरहन्छ । विगतमा नेपाली समाजले भोगेको सशस्त्र द्वन्द्व र त्यसपछिको नेपाली समाजलाई त्यसले पारेको प्रभाव र परिणतिलाई उपन्यासले समाउन खोजेको छ ।

उपन्यास शिखा बुक्सले प्रकाशित गरेको हो । ज्ञानज्योति पब्लिकेशन मुख्य वितरक रहेको कृतिको मूल्य ३ सय रूपियाँ रहेको छ ।

३. परदेशी मित्र – इन्दिरा दीक्षित

इन्दिरा दीक्षितको नवीनतम् कथासङ्ग्रह हो, “परदेशी मित्र” । दीक्षितका कथाहरुमा स्थानीय सामाजिक मान्यताहरुको प्रभाव र त्यसबाट उत्पन्न आन्तरिक तथा बाह्य द्वन्द्वको चोटिलो प्रस्तुतिका साथै मानवीय चाहना र प्रतिकूल परिस्थितिले निम्त्याएको जीवन–सङ्घर्ष तथा विश्व युगीन परिवेशले नेपाली समाजमा पार्न थालेको प्रभावको जीवन्त चित्रण पाइन्छ ।

“दीक्षितका कथाहरु वैयक्तिक स्वभाव, आन्तरिक कुण्ठा, यौनिक जीवनको स्वाभाविक सन्दर्भ, पौरुष प्रवृत्तिको उतार–चढाव तथा नारीवादी चिन्तनको गहिराइ र जीजिविषाबाट अनुप्राणित छन् ।”, पुस्तकको भूमिकामा डा. लेखप्रसाद निरौला लेख्छन्, “उनका कथामा मूलतः सामाजिक यथार्थको धरातललाई आत्मसात् गरिए पनि कतै मनोविश्लेषणात्मकता र कतै आदर्शोन्मुखी प्रवृत्ति पाइन्छ ।”

पुस्तकलाई भुँडी पुराण प्रकाशन गृहले बजारमा ल्याएको हो । १४ शीर्षका कथा सङ्ग्रहित १ सय २० पृष्ठमा फैलिएको कथासङ्ग्रहको मूल्य २ सय ९० रुपियाँ रहेको छ ।

४. जारा – सनत सापकाेटा

पत्रकार सनत सापकोटाद्वारा लिखित संस्मरणात्मक कथाहरूको सङ्ग्रह हो, ‘जरा’ । यो कृतिमा सापकोटाले आफ्ना बाल्यकालीन स्मृतिहरूलाई रोचक रूपमा समेटेका छन् । प्रायः सबैको बाल्यकालसँग मेल खाने सपकाेटाका ‘कथास्मरण’ले पाठकलाई पनि लेखकसँगै आ–आफ्ना बाल्यकालीन स्मृतिहरूसम्म पुर्याउँछन् ।

विधागत रूपमा सापकोटाले यस सङ्ग्रहलाई संस्मरणात्मक निबन्ध नभनेर ‘कथास्मरण’को संज्ञा दिएका छन् । १७ थान छुट्टाछुट्टै रचनालाई सङ्ग्रहको रूप दिइएको यो कृति सरल भाषा र कथात्मक शैलीमा लेखिएको छ । यसअघि विभिन्न पत्रपत्रिकामा छापिएका संस्मरणात्मक आलेखहरू पुस्तकमा समेटिएको हो ।

पुस्तक हाम्रो पूर्णिमा साहित्य प्रतिष्ठान कोहलपुरले प्रकाशनमा ल्याएकाे हाे ।  पुस्तकको मूल्य २ सय ९५ रूिपयाँ रहेकाे छ ।

५. कविको आगमन – सुलभ भारती

कवि सुलभ भारतीको नवीनतम् कविताकृति हो, “कविको आगमन” । सङ्ग्रहमा सङ्ग्रहित भारतीका कवितामा प्रेम, श्रद्धा र सद्भावहरु छन् । आध्यात्मको आत्मिक सुख र राजनीतिका विसङ्गतिप्रतिको गहिरो व्यङ्ग्य उनका कविताका प्रवृत्ति हुन् । कवितामा प्राकृतिक सौन्दर्य र साँस्कृतिक वैभवका साथै कविका अनुभूतिका घनत्वहरु प्रस्ट चित्रित भएका छन् ।

“म जन्मदै मणिको आन लिएर जन्मिएँ, द्रोणाचर्य पुत्र अश्वस्थामा हुँ ।”, कृतिमा कवि भारतीले भनेका छन्, “म साहित्यजयी हुँ । मेरा पिता नेपाली साहित्य फाँटका स्वणर्िम अनुराग हुन् । उपन्यासकार शंकरप्रसाद भारतीको तीन थोपा मसीको भार म एक्लैले अब बोक्नु छ । … मेरा लेखहरु पनि सन्ततिले स्मरण गरुन् भनी नियति लेखेको छु, राष्ट्रिय भाव छोडेको छु ।”

भाषा, कला र साहित्य विधामा रुचि राख्ने सुलभ भारती मुलतः कविता र निबन्ध लेख्छन् । व्यवसायिक रुपमा हाल न्युजिल्याण्ड बसोबास गरिरहनुभएका भारती विश्वसाहित्य महासङ्घ, न्युजिल्याण्ड च्याप्टरका अध्यक्षसमेत हुन् । “कल्पनाको गोधुली” कृतिबाट नेपाली साहित्यमा प्रवेश गरेका भारतीको यो दोस्रो कवितासङ्ग्रह हो ।

पुस्तकलाई साहित्यपोस्टले प्रकाशनमा ल्याएको हो । ६२ वटा कविता सङ्ग्रहित कृतिको मूल्य २ सय ५० रुपियाँ रहेको छ ।