अंग्रेजी भाषामा रूसी साहित्यलाई पहिलो पटक बजारमा ल्याउने काम कुनै पुरूषले गरेनन् । खासगरी फ्योदोर दोस्तोव्यस्कीका दैत्य आकारका उपन्यासलाई बेलायती पाठकमाझ चिनाउने काम कन्स्टान्स गार्नेटले गरेकी थिइन् । ब्राइटनमा सन् १८६१ मा जन्मिएकी कन्स्टान्सले आफ्नो जीवनकालमा रूसका प्रख्यात ७० वटा पुस्तक अनुवाद गरेकी थिइन् ।

जीवनभर उनको स्वास्थ्य निकै कमजोर रह्यो । त्यसैले उनले धेरै दौडधुपका काम छान्नु भन्दा पनि घरैमा बसेर गर्न सकिने काम छानिन् ।

१७ वर्षको उमेरमा नै क्याम्ब्रिजस्थित न्युह्याम कलेज भर्ना भएकी उनी ग्रिक र ल्याटिनी भाषा पढिन् । गणितमा उनको खुब रूचि थियो ।

३० वर्षको उमेरमा मात्र उनले रूसी भाषा सिकिन् । फेबियन सोसाइटी नामक एउटा विद्रोही समूहको उनी सदस्यका रूपमा रहिन् । जर्ज बनार्ड सअकी उनी खास मित्र थिइन् । एक पटक सअले भनेका थिए रे, ‘म यदि धनी मान्छे भएको भए उनलाई बिहे गर्ने थिएँ ।’

पछि उनले एडवार्ड गार्नेटसँग बिहे गरिन् । उनी प्रकाशक थिए र कुनै दिन उपन्यास लेख्छु भनेर सपना देख्थे । एडवार्डको परिवार राजनीतिक शरणार्थीहरू प्रति नरम थियो । उनको परिवारले रूसबाट भागेका कयौँ यहुदीलाई शरण दिने, तिनलाई समाजमा स्थापित गर्न भूमिका समेत खेलेको थियो ।

उनको शुरूवाती अनुवाद इभान गोनचारोभको अ कमन स्टोरीबाट भएको थियो । सोही अवधिमा उनले लियो टोल्सटोयको द किङडम अफ गड इज विद युको अनुवाद पनि थालेकी थिइन् ।

अनुवादकै लागि भनेर १८९४ मा दुई पटक रूसको भ्रमण गरेकी थिइन् ।

चेखवलाई उनको देशबाहिर चिनाउने श्रेय यिनैलाई जान्छ । उनले फ्योदोर दोस्तोभ्यस्कीका सात भागका उपन्यासहरू वर्षौं लगाएर अनुवाद गरेकी थिइन् । रूसीहरूले उनलाई सबैभन्दा महान् उपन्यासकार ठाने पनि रूसबाहिरका जनताका लागि उनी भने अञ्जान नै थिए ।

अंग्रेजी भाषामा रूपान्तर हुनेबित्तिकै दोस्तोभ्यस्की कति लोकप्रिय भए भने स्वयं अर्नेस्ट हेमिङ्वेले उनको प्रशंसासमेत गरेका थिए । हुन त नबोकोभले पनि दोस्तोभ्यस्कीलाई अनुवाद गरेका थिए तर कन्स्टान्सको अनुवादलाई हेमिङ्वेले उम्दा मानेका थिए ।

उनले टोल्सटोय, निकोलाई गोगोल, इभान तुर्गनेभ, अलेक्जेन्डर निकोल्याभिच अस्त्रोभ्यस्की, अलेक्जेन्डर इभानोभिच हर्जेनजस्ता लेखकका काम पनि अङ्ग्रेजी भाषामा ल्याएकी थिइन् । उनको एक मात्र छोरो डेभिड गमेट पछि उपन्यासकारका रूपमा देखा परे । उनको लेडी इन्टु फक्स (१९२२) मा प्रकाशित भयो ।

सन् १९२० को दशकताका उनको आँखा कमजोर हुन थाल्यो । उनको अन्तिम अनुवादका रूपमा तुर्गनेभको थ्री प्लेज मानिन्छ । उनको ८४ वर्षको उमेरमा केन्टमा निधन भयो ।

(सारा ह्विलरको मड एन्ड स्टार्सः माइ इयर अफ लर्निङ रसियन पुस्तकको सम्पादित अंश)