नेदरल्यान्डकी मारिएक लुकास रिज्नेभल्डले यस वर्षको बुकर अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कार हात पारेकी छन् । २९ वर्षीया मारिएक सबैभन्दा कम उमेरमा यो पुरस्कार हात पार्ने सर्जक बन्न पुगेकी छन् ।

उनको यो डच भाषाको उपन्यासलाई अंग्रेजीमा मिचेल हचिसनले अनुवाद गरेकी हुन् । ५० हजार पाउन्ड राशिको पुरस्कारलाई अनुवादक र लेखिका दुवैलाई आधाआधा बाँडिनेछ ।

रिज्नेभल्डको प्रथम उपन्यास द डिस्कम्फर्ट अफ इभिनिङलाई त्यसमा अभिव्यक्त मिहिन र अद्वितीय शैलीका कारण पुरस्कार दिइएको बताइएको छ ।

उपन्यासमा एउटी बालिकाले आफूले पालेको खरायोको सट्टामा दाइ मरिदेओस् भन्ने कामना सत्यतामा परिणत भएपछि उनले कल्पने अनेकन् खतरनाक फेन्टासीहरूमा यो उपन्यास आधारित छ ।

उपन्यासमा वर्णित झैँ लेखिका पनि मुख्य पात्र जसझैँ कडा धार्मिक समुदायसँग आबद्ध थिइन् । उनका बुबाआमा नेदरल्यान्डको गाउँले किसान हुन् । उपन्यासमाझैँ १२ वर्षको उमेरमा रिज्नेभल्डका दाजुको निधन भएको थियो । त्यसबेला उनको उमेर तीन वर्षको थियो ।

‘गाउँमा छँदा म गाई पाल्थेँ, डेरीमा दुध पुर्याउन जान्थेँ । गाईहरू मेरा मिल्ने साथी थिए । गोठ सफा गर्नेदेखि गोबर सोहर्ने सबै अनुभव मलाई छ,’ गार्डियन पत्रिकासँग कुरा गर्दै रिज्नेभल्डले बताएकी छन् ।

गएको बुधबार पुरस्कार घोषणा भएको थियो । गाईको सेवा गर्दागर्दै पुरस्कार पाएको खबर सुन्न पाउँदा खुसी लागेको प्रतिक्रिया उनले दिएकी छन् ।

नेदरल्यान्डमा २०१८ मा नै प्रकाशित यो उपन्यासलाई अंग्रेजीमा अनूदित उपन्यास उनका बाबुआमाले गएको अप्रिल महिनासम्म पढ्न पाएका थिएनन् । जब न्युयोर्क टाइम्सले बेस्ट सेलर सूचीमा उपन्यासलाई राखेको चाल पाए, त्यसपछि मात्र उनीहरूले छोरीको सिर्जनाबारे सोधिखोजी गरेका थिए ।

बालापनमा आफू छोरी भएको चाल नपाएको र बाबुआमाले छोराकै जस्तो पहिरन लगाइदिने र व्यवहार गरिदिने कारणले पछिसम्म आफू के हुँ भन्ने चाल नपाएको बताएकी छन् ।

२० वर्षको उमेरमा उनलाई आफू वास्तवमै छोराको महसुस हुने र छोरी भएर जन्मिएकामा दुःख लागेको बताएकी छन् । जब आफू छोरा नै भएको जिद्दी गर्न थालिन्, बाबुआमा निराश भएका थिए ।

यस पुरस्कारका लागि ६ उम्दा उपन्यासबाट छनोट गर्नु आफ्नालागि निकै कठिन भएको बताउँदै इन्टरनेसनल बुकरका निर्णायक टेड हज्किन्सन भन्छन्, ‘यो उपन्यास निकै अद्भूत छ । उपन्यासको पहिलो पृष्ठबाटै तपाईं तानिनु हुन्छ । सिर्जनशीलता र पाठक तान्ने कला दुवैमा यो उम्दा छ । मेरा लागि चाहिँ यो एउटा भावनात्मक रूपमा धक्का दिने उपन्यास थियो ।’

बेलायत र आयरल्यान्डमा प्रकाशित पुस्तकहरूबाट छानेर यो पुरस्कार दिइन्छ । पुरस्कारको घोषणा १९ मेमा नै गरिसक्नु पर्नेमा कोरोनाभाइरसका कारण पछि धकेलिएको थियो ।

त्यो बेलासम्म यो उपन्यास मुस्किलले १ हजार प्रति बिक्री भएको थियो । तर जब लामो सूचीमा पर्यो, तुरून्तै यसको बिक्रीग्राफ पनि बढ्न थाल्यो । संसारभरिबाट ३० भाषाका १२४ अनूदित उपन्यास प्रतियोगितामा सामेल भएका थिए ।