जब ती पुरुषहरू डिनर टेबल छोडेर महिलाहरूसित चित्रहरू बनाउने कोठामा मिसिन गए बारोन फ्लोरेन्स भएको महिलाहरूको ग्रुपमा गए । कुरा गर्दै जाँदा काइजरवर्थ भन्ने शब्द दोहोरिइ रह्यो । फ्लोरेन्स लगायत सबैले यो के कुरा हो भनेर जान्न चाहन्थे । यसैले उनले त्यो केहो भनेर बताउन दबाब गरिन् ।

काइजरवर्थ इन्सिटिच्युट जर्मनीमा सोह्र वर्ष अघि एक जना लुथेरान पाष्टर र उनकी श्रीमतीद्वारा स्थापना भएको थियो । ती पाष्टरको नाम डोर फ्लाएन्डर थियो । सुरुमा तिनीहरूले आफ्नो ग्रीष्मकालीन घर भर्खर जेलबाट छुटेका कैदीहरू बस्ने होस्टेलमा परिणत गरेका थिए । पछि सन् १८३६ मा तिनीहरूले त्यो घरलाई अनाथालय, मानसिक रोगीहरू बस्ने, कम उमेरका अपराधीहरूलाई थुन्ने, स्कुलका शिक्षकहरूलाई तालिम दिने र महिलाहरूले नर्सिङ तालिम गर्ने अस्पतालमा बिस्तार गरेका थिए । संसार भरी नर्सहरूले त्यति नाम नकमाएको बेला त्यस काइजर वर्थमा विवाह नगरेका र भविष्यमा गर्ने उद्देश्य पनि नभएका महिलाहरू, आदर कमाएका विधवाहरूलाई स्वीकार गरिन्थ्यो । तिनीहरूको तालिममा खाना पकाउने, लुगा धुने र बगैंचाको कामहरू पनि समावेश थिए । तिनीहरूलाई धार्मिक शिक्षा पनि दिइन्थ्यो । जसमा शोक सन्तप्तहरूलाई कसरी सम्झाई बुझाई गर्ने भन्ने कुरा सिकाइन्थ्यो । तिनीहरूले बिरामीहरूलाई उनीहरूकै घरमा हेरचाह गर्थे र घरबार बिहिनहरूलाई त्यहि इन्टिच्युटको कोषबाट सहायता गर्थे । थियोडोर र उनकी श्रीमतीले हालै एक पुस्तक प्रकाशित गरेका थिए । यो पुस्तक त्यहि इन्टिच्युटको बारेमा थियो र नर्सिङको पाठ्यपुस्तकलाई दुई गुणा बनाएको थियो ।

उच्च वर्गका मानिसहरू त्यो ठाउँ कसरी चलेको छ भनेर हेर्न जान्थे । एलिजावेथ फ्राइ जो एकजना ख्याती प्राप्त जेल सुधारक थिइन्, तिनले त्यो ठाउँ देखेर निकै प्रभावित भएकी थिइन् र उनी आफैले नर्सिङ तालिम केन्द्र खोल्ने सोच बनाएकी थिइन् ।

बारोन बन्सेनले यसरी बताई रहँदा फ्लोरेन्स मन्त्रमुग्ध भएकी थिइन् । उनको हृदय खुशीले गद्गद् भै रहेको थियो । उनले आफ्नो बाल्यकाल सम्झन थालिन् । जुन बेला उनले भेटघाटको लागि आउने पाहुनाहरूको बच्चाहरूको नर्सरीमा स्याहार सुसार गर्थीन् । बिग्रेका खेलौना, गुडियाहरूको मर्मत गर्थिन् र बिरामी जनावरहरूको उपचार गर्थिन् । मान्छेकै स्याहार सुसार गरेर निको हुन सहयोग गर्ने काम सिक्न पाए कति आनन्द हुने थियो होला भनेर तिनी सोँच्न थालिन् ।

यो पहिलो वास्तविक ज्ञान थियो । जुन ज्ञान उनले उनको जीवनमा के गर्न चाहन्छिन् भन्ने थियो ।

त्यस रात भेटेको अर्को मान्छेको विषयमा भन्नुपर्दा यो कुरा सबैलाई स्पष्ट थियो कि फ्लोरेन्स र रिचर्ड एकापसमा आकर्षित भएका छन् र फ्लोरेन्सको परिवारको खुशीको लागि रिचर्डले गम्भिर प्रकारले माया दर्शाउन (Courtship) थालेका थिए । जुन कुरा फ्लोरेन्सले स्वागत गरेकी थिइन् ।

कजिन हेन्री निकोल्सन् पनि उनको पछिलागि रहेका थिए । यसैले वेन र फ्यानीलाई खुसी लाग्यो कि उनीहरूको छोरी फ्लोरेन्सको जीवनमा अरू कोही आइसकेको छ । फ्लोरेन्सको भविष्यमा स्थायित्व हुन गई रहे जस्तो देखिन्छ । रिचर्डले फ्लोरेन्सलाई खुसी पार्न सबै खाले कुराहरू गरी रहेको बेला पनि फ्लोरेन्सले आफ्नो दैनिक क्रियाकलाप जस्तै पढ्ने, लेख्ने चिठ्ठीपत्र लेख्ने, पियानो बजाउने आदि काम जारी राखी रहेकी थिइन् ।

फ्यानी र वेन हरेक कुराको सुधार गर्न धेरै इच्छुक थिए । सन् १८४४ को जुन मैनामा जब फ्लोरेन्स २४ वर्षकी थिइन्, तिनीहरूले डा. सामुएल ग्रिडली हो र उनकी श्रीमतीलाई उनीहरूको घर एम्ब्ली पार्कमा बस्न निमन्त्रणा दिए ।

डा. हो एक जना प्रख्यात अमेरिकन दाता बिज्ञ (Philanthropist) थिए । उनले आफ्नो जीवन अरूलाई सहयोग गर्ने काममा समर्पित गरेका थिए र हालै नयाँ बनेको दृष्टि बिहिनहरूको इन्स्टिच्युटमा निर्देशकको पद पाएका थिए । यो बोस्टनको मासाच्युटसमा थियो ।

उनले आफ्नो जीवन समर्पित गर्नु भन्दा अघि उनलाई दृष्टि बिहिन हुनुको अर्थ के हो भनेर बुझ्नु थियो । यसैले उनले पुरै हप्ता आँखामा पट्टी बाँधेर बसे । यो परिक्षणको अन्तमा उनले के पाए भने उनको शरीरको छाला फुटेको, यताउता ठोकिएर निलडाम भएको, बिभिन्न सामानहरूमा अल्झेर लोटेको पाए ।

अहिले उनी युरोप घुम्न निस्केका थिए । दृष्टिबिहिनहरूलाई उत्तम तरिकाले पढाउने तरिकाको अध्ययन गर्न उनी युरोप गएका थिए । साथै बोस्टनमा भएको पर्किन्स इच्टिच्युटको लागि पढाउने शिक्षकहरू भर्ना गर्नु पनि उनको यो भ्रमणको उद्देश्य थियो ।

फ्लोन्सलाई थाहा भयो कि उनी उदार सोँचाई भएका र अमेरिकन भएकाले उनी परम्पराबादी हैनन् । यसैले एकरात खाना खाने बेला डरले सास पनि स्वाँ स्वाँ गरेर फेर्दै एकाएक सोधिन् कि के उनी एउटा अस्पतालमा नर्स हुन सक्छिन् । “के यो काम गर्नु एउटा डर लाग्दो कुरा हो ?” उनले सोधिन् । डा. होले एउटा बलियो हृदय भएकी ती महिलाको प्रशंसा गरे । उनकी श्रीमती जुलिया यसको जल्दोबल्दो उदाहरण थिइन् । किनभने उनले अमेरिकालाई गणतन्त्र बनाउने अर्थात बेलायती शासनबाट स्वतन्त्र हुने गीतहरू रचेकी थिइन् । त्यस कारण उनले फ्यानीको परिवारबाट माया पाएकी थिइन् । किनभने फ्यानीको परिवारले स्वतन्त्रता युद्धको समर्थन गर्थे । तर छिट्टै तिनीहरू उनका पति वेन सित निरास भएका थिए ।

ती उच्च व्यक्ति डा. हो ले फ्लोरेन्सको यो विचार मन पराए र उनले “हुन्छ अगाडि बढ” भने । फ्लोरेन्सका बा, आमा र दिदी पार्थेनोप एउटा आफ्नो घरमा आएको पाहुनाले यस्तो अनादर पूर्ण र नचाहिँदो सल्लाह दिएकोमा मुर्छित भए । त्यति बेला ननहरू (बिहे नगरी धर्ममा लाग्ने महिलाहरू) मात्र नर्सिङ कामको लागि ठिक ठानिन्थे । किनभने गैर नन सामाजिक रुपमा धेरै तल्लो स्तरका, जाँड रक्सी खाने, अनैतिक र अपराधी चरित्रका हुन्थे । त्यस्ता महिलाहरूले जिउनको लागि कमाउन सक्तैन थे। काम गरेर कमाउने भन्ने कुरा कडाईका साथ तल्लो स्तरका महिलाहरूको लागि मात्र हो भन्ने सोचिन्थ्यो ।

तर डा. हो को नर्सिङ समर्थनले गर्दा त्यो पेशा अझ धेरै आकर्षक देखियो । उनको त्यहाँको बसाई सकिए पछि फ्लोरेन्सले आफ्नो बा-आमा सालिबुरी इन्फर्मारीमा तालिमको लागि जान पाउन बिन्ति गरिन् ।

उनले सके जति सबै सिक्ने र त्यस त्यसपछि इम्बली पार्क फर्कने र नजिकै नर्सिङ तालिम केन्द्र खोल्ने योजना बनाइन् । यो एउटा गैर धार्मिक संस्थाको रुपमा हुन गई रहेको थियो । त्यस ठाउँमा आदरणीय महिलाहरूले तालिम पाउने छन् । नर्सिङमा मात्र हैन कि नर्सहरूलाई कसरी तालिम दिने भन्ने विषयमा पनि । त्यसपछि योग्य नर्स शिक्षिकाहरूले आफ्नै तालिम केन्द्र खोल्ने छन् भन्ने योजना थियो ।

तर जब उनका बा-आमाले उनको यस्तो योजना सुने उनीहरूले यसमा कडाइका साथ रोक लगाए । यो रोक लगाउनमा उनीहरूले राम्रो कारण बताए ।

नर्सहरूको कुरो त भयो । अस्पतालहरू पनि तल्लो स्तरका थिए । जहाँ जान मन पर्दैनथ्यो । बेहोस पार्ने औषधी (Anaesthetics) र किटाणुहरू मार्ने औषधी (Antiseptics) बिकास हुन लागेका दिनहरूमा ती अस्पतालहरू घिनलाग्दा, किटाणुहरूले भरिएका र रोगहरूको घर मानिन्थे । अस्पतालहरूमा मानिसहरू दुखेर ऐना र आत्थु गर्ने र कराउने आवाज गुञ्जेको हुन्थ्यो ।

धनी मानिसहरु आफ्नै घरमा ननहरु वा व्यक्तिगत नर्सहरुद्वारा सुसार पाउँथे । ती ननहरु वा नर्सहरुलाई समेत राम्रो सीपको ज्ञान थिएन । उनीहरू रोग फैलनबाट रोक्न सक्षम थिएनन् । त्यति बेला किटाणु भनेको के हो केहि पनि थाहा थिएन ।

त्यति हुँदा हुदै पनि, फ्लोरेन्स आफूले के गर्न चाहन्थिन त्यो बुझेकी थिइन् । उनले यो पनि बुझेकी थिइन कि उनले चाहेको कुरा गर्न उनलाई कहिल्यै स्वीकृति मिल्ने छैन । उनी धेरै चिन्तित भइन् र धेरै समय उनी केहि पनि नगरिकन दुःखित भएर बसिन् ।

उनलाई मनपर्ने फूपु माइ स्मिथ विलियम (वेन) की बैनी थिइन् । उनले फ्यानीको भाइ सामसित बिहे गरेकी थिइन् । यसबाट फ्लोरेन्स उनका धेरै नजिक भएकी थिइन् र फ्लोरेन्सले उनलाई मात्र विश्वास गर्थिन् ।

लेखकका अन्य सिर्जनाहरू पढ्न यहाँ क्लिक गर्नुहोस्...