विलियम शेक्सपियर

बेलायतका राष्ट्रिय कवि तथा विश्वविख्यात नाटककार विलियम शेक्सपियर २३ अप्रिल १५६४ मा संयुक्त अधिराज्यको स्ट्राटफोर्ड-अपन-एभनमा जन्मेका थिए । जोन शेक्सपियर र म्यारी आर्डेनका अठार सन्तान मध्ये उनी तेस्रो सन्तान थिए । उनले आफ्नै जन्मस्थानको निःशुल्क ग्रामर स्कुलमा अध्ययन गरेका थिए । अठार वर्षको उमेरमा आन ह्याथ्वे नाउँकी एउटी २६ वर्ष युवतीसँग उनको विवाह भएको थियो । शेक्सपियरले कहिलेदेखि लेख्न थाले भन्ने यकिन मिति थाहा नभए पनि सन्‌ १५९२ तिर उनका धेरै नाटक लन्डनमा प्रदर्शित भइसकेका थिए ।

बालककालदेखि नै शेक्सपियरको नाटकमा रुचि थियो । उनी घरबाट भागेर एक घुमन्ते नाटक मण्डलीसँग लन्डन पुगे । लन्डनमा उनी नाटक अभिनेता र कविका रूपमा परिचित भए र च्याम्बरलेन्स स्टेज कम्पनी को निम्ति नाटक लेख्न थाले । उनले ३० भन्दा बढी नाटक लेखेका छन्‌ । उनका नाटक विश्वका प्रायः सबै मुलुकमा प्रदर्शित भैसकेका छन्‌ ।

शेक्सपियरले कुनै सिद्धान्तमा आधारित भई नाटक लेखेनन्‌ । उनका नाटकका प्रमुख पात्रहरू विशेष गरी उच्च वर्गीय र राजकुलका व्यक्ति हुन्छन्‌ । उनका पात्रमा कसैसँग प्रतिशोध लिने गहिरो भावना विकसित हुँदै जान्छ । यसै भावनाबाट प्रेरित असल र खराब बिचको द्वन्द्वबाट नाटक अगाडि बढ्छ । नाटकको अन्त्यमा दुष्ट नराम्रोसँग पराजित र दण्डित हुन्छन्‌ । बिच-बिचमा हलुका हास्य दृश्य प्रस्तुत गरी नाटकमा अन्तर्निहित व्यथालाई झन्‌ गम्भीर बनाउँदै उनका वियोगान्त नाटक अघि बढ्छन्‌ र दर्शकलाई विह्वल पार्दछन्‌ । शेक्सपियरका दुखान्त नाटकहरू उनका सुखान्त नाटकभन्दा उच्च कोटीका मानिन्छन्‌ । निम्नलिखित उनका प्रमुख कृति हुन्‌ :

नाटकः १. भुलै भूलको सुखान्त नाटक (The Comedy of Errors, 1592-93), २.टाइटस यान्ड्रोनिकस (Titus Andronicus), ३. मुखाले आइमाईको तालिम (The Taming of the Shrew, 1593-94), ४. भेरोनाका दुई भलाद्मीहरू (Two Gentlemen of Verona), १. व्यर्थको प्रेम परिश्रम (Love’s Labour’s Lost), ६. रोमिओ र जुलिअट (Rpmeo and Juliet 1594-95), ७. रिचार्ड द्वितीय (Richard II), ५. मध्यगृष्म रातको सपना (A Midsummer Nights Dream, 1595-96), ९. राजा जोन (King John), १०. भेनिसको व्यापारी (The Merchant of Venice, 1596-97), ११. अनावश्यक कुरामा बढी हल्ला (Much Ado About Nothing), १२. तपाईंलाई जस्तो मन पर्छ (As You Like It), १३.बाह्रौँ रात (Twelfth Night), १४. जुलियस सीजर (Julius Caesar, 1598-1600), १५. ह्यामलेट (Hamlet), १६. विन्डसरका प्रफुल्ल स्वास्नीहरू (The Merry Wives of Windsor, 1600-1601), १७ ट्रोइलस र केसिदा (Troilus and Cressida), १८. अन्तमा राम्रो सबै राम्रो (All Well That Ends Well), १९. ओथेल्लो (Othello, 1604-05), २०. राजा लिअर (King Lear), २१. म्याकबेथ (Macbeth, 1605-06) २२. यान्टोनी र क्लियोप्याट्रा (Antony and Cleopatra, 1606-07) २३. कोरिओलेनस (Coriolanus), २४. अथेन्सका टिमोन (Timons of Athens, 1607-08), २५. सिम्बेलिन (Cymbeline), २६. पेरिक्लीज (Pericles), २७. हिउँदको कथा (Winters Tale), २८. आँधी (Tempest, 1611-12) र २९. हेनरी आठौँ (Henry VIII, 1613) । शेक्सपियरको नाटक म्याकबेथको नेपाली अनुवाद महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाले गर्नु भएको छ। त्यस्तै उद्दीपसिंह थापा ‘मुगाली’ले शेक्सपियरको Twelfth Night, बाह्रौँ रात शीर्षकमा र King Lear, राजा लियर शीर्षकमा नेपाली अनुवाद गर्नु भएको छ।

कविता: १. भेनस र अडोनिस (Venus and Adonis, 1593), २. लुक्रिस (Lucrece, 1594) र चौध हरफे कविता (Sonnets, 1609) ।

२३ अप्रिल १६१६ का दिन ५२ वर्षको उमेरमा वार्विकशायर, स्टाटफोर्ड-अपन- एभनमा उनको देहान्त भएको थियो ।