‘भर्खरको बिरुवा यो राम्रोसँग हुर्काउनु छ ।
जलमल गरेर नै सुन्दर बनाई फुलाउनु छ ।।
चिल्लो पात हुने बिरुवाको भन्दछन् भन्नलाई,
अब यही बिरुवामा मीठो फल फलाउनु छ ।।’
(मुक्तक ९)

नेपाली साहित्यमा स्नातकोत्तर साहित्यकार सुरेन्द्र शाही ‘गुलाब कान्छो’को मुक्तक सङ्ग्रह हो ‘परतन्त्र’ । सङ्ग्रहित मुक्तकहरूले मीठो स्वादका छन्, साथै यी मुक्तकहरूले चेतना संवाहकको काम पनि गरेका छन् ।

‘मुक्तककारले यस सङ्ग्रहभित्रका मुक्तकमार्फत् एकातिर देश निर्माणका लागि एकजुट हुन आग्रह गरेका छन् भने अर्कातिर देशमाथि कालो बादल मडारिन्छ कि भन्ने आशंका पनि व्यक्ति गरेका छन् ।’, भूमिका शुभराज पाध्याय तिमिल्सेना लेख्छन्, ‘देशद्रोहीहरूलाई समयमै किनारा लगानुपर्छ भन्ने मान्यता समेत उनका मुक्तकमा भेटिन्छन् । प्रत्येक देशभक्त नेपालीले देशको सीमा रक्षाका लागि सङ्घर्षमा लाग्नुपर्ने दिन आइसकेको सङ्केत उनले गरेका छन् ।’

‘तिम्रै ओखती डाक्टरले मलाई लेखेपछि ।
अमृत बन्न मन लाग्यो हजुरलाई भेटेपछि ।।
अब आनन्द मिल्ला नि ए मेरो प्यारो हजुर,
माया प्रेमले सदाभर मलम भइसकेपछि ।।
(मुक्तक १३)

पुस्तकलाई महेश शाहीले प्रकाशनमा ल्याएका हुन् । १ सय ५५ मुक्तक सङ्ग्रहित पुस्तकको मूल्य १ सय ५ रुपियाँ रहेको छ ।