साताकाे पुस्तककाे रूपमा साहित्यपोस्टलाई विश्लेषक तथा लेखक डा. जितबहादुर गिरीद्वारा लिखित ऐतिहासिक समालोचनात्मक कृति “रस र सृजना” प्राप्त भएकाे छ ।

२ सय ५० पृष्ठमा फैलिएको यस पुस्तक चार अध्यायमा विभाजित छ । अध्याय : एक ‘रसका सैद्धान्तिक स्वरूप’, अध्याय : दुई ‘खण्डकाव्यको परिचय तथा नेपाली खण्डकाव्य लेखन परम्परा’, अध्याय : तीन ‘राप्ती क्षेत्रका प्रतिनिधि नेपाली खण्डकाव्यमा रस विधान’ र अध्याय : चार ‘उपसंहार’ बाट रसको बारेमा गहिरो अध्ययन र रससम्बन्धी चर्चा गरिएको पाइन्छ ।

रस र सृजना

मन्तव्यमा प्रा. डा. मोहनप्रसाद तिमल्सिना लेख्छन्, “पश्चिम नेपालको राप्ती क्षेत्रका समग्र कृति मध्ये प्रतिनिधिमूलक पद्यात्मक काव्य कृतिलाई आधार मानेर तयार पारिएको यो कृति नेपाली भाषा र साहित्यका क्षेत्रमा आजसम्मकै उत्कृष्ट र नवीन प्रक्रियाको सृजनात्मक समालोचकीय पुस्तक हो । त्यस क्षेत्रका सकेसम्म सबै पद्य कृतिहरूलाई समेट्ने प्रयास गरिएको यस प्रकारको नवीनतम प्रक्रियाको कृति प्रस्तुत गरेर विश्लेषक तथा लेखक डा. जितबहादुर गिरीले नेपाली साहित्यमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुयाउनुका साथै आफ्नो पृथक् पहिचान स्थापित गराएका छन् ।”

“अनुसन्धान र सृजना आफैँमा एउटा जटिल कार्य हो। नेपाली साहित्यको क्षेत्रमा विभिन्न सिद्धान्त र वादहरूको जन्म र स्थापना भएको देखिन्छ तर ती सबै साहित्यिक सिद्धान्त र वादहरूको विस्तार र विकासका क्रममा तिनको परम्परालाई मुख्य आधार बनाई पारम्परिक सेरोफेरोमा चर्चालाई सीमित गरेको देखिन्छ ।” लखकीयमा डा. जितबहादुर गिरी लेख्छन्, “यस पक्षलाई मनन गरी साहित्यिक रचनामा रसको प्रमुख भूमिका हुने हुँदा रस सिद्धान्तको ठोस पक्षलाई अन्वेषण गर्ने उत्सुकता जागेर आयो । कुनै पनि साहित्यिक सर्जक र विशेषगरी रस अध्येता र स्रष्टाहरूलाई अझ सहज होस् भन्ने उद्देश्यले रस सिद्धान्तलाई विशेष खोजी गर्ने र पर्गेल्ने कार्य गरियो । रस सिद्धान्तको मार्गचित्र कोरिसकेपछि त्यस अनुसार रस सिर्जना कसरी हुन्छ र विशेष गरी स्रष्टाहरूका सृष्टिमा कहाँ, कसरी रसको सिर्जना गरिएको छ भन्ने जिज्ञासालाई पनि मेटाउने प्रयास गरिएको छ ।”

भुँडीपुराण प्रकाशनले बजारमा ल्याएको पुस्तकको मूल्य ४ सय ९० रुपियाँ रहेको छ ।