देशका सब जाति भाषा ज्यानझैँ प्रेमै गरी
हृदयले हामी अँगाल्छौं ती सबै एकैसरि ।
छैन है साना र ठूला, भेद भाषाबीच क्यै
जत्ति भाषा राष्ट्रका छन् राष्ट्रभाषा हुन् सबै !
एकभाषा नीति लिन्छ त राज्य गर्नेले यदि
घाउ भित्र दुखे–दुखेझैँ, देश रुन्छ सधैंभरि !
हैन क्यै हेर्दा त हो, तर भावनाको मूल्य छ
त्यै सरह कि भाषा जसमा जातिकै अस्तित्व छ !
हक जहाँ खोसिन्छ सबले एक भै फस्टाउने
छैन है, त्यो वाटिकामा छैन मधुऋतु आउने !
फुल्न वञ्चित फूल सारा जुर्मुराई लम्किँदै
एक दिन बन्धन चुँडाली आउनेछन् फक्रिँदै !
जत्तिकै होस् दमन चर्को, छैन भाषा अल्पिने !
हुन्छ माथि सदैव अम्बर, यदि छ तल धरती भने !
(ने. प्र. प्र.को मातृभाषा दिवस २०१२ मा प्रस्तुतिको लागि कवि स्वयम्द्वारा अनुदित)
कवि परिचयः
एघारै वर्षको उमेरमा पूर्णांकी नाटक लेखेर सफल प्रदर्शन गरी हाल अस्सी नाघिसक्दा समेत निरन्तर लेखिरहने वर्तमान युगकै महान नेपाली कवि हुन् — दुर्गालाल श्रेष्ठ । नेपालभाषा र नेपालीभाषामा उनका छ दर्जनभन्दा बढी पुस्तक प्रकाशित भइसकेका छन् । प्रेमभावका कवितादेखि आध्यात्मिक भावका कविता लेख्ने उनी भाषिक–जातीय आन्दोलनलाई अगुवाइ गर्ने गीत–कविताका तीक्ष्ण सर्जक हुन् । मूलतः नेपालभाषाका कवि दुर्गालाल श्रेष्ठले दुइ पटक श्रेष्ठ सिरपाः पुरस्कार प्राप्त गरिसकेका छन् । नेपाली साहित्यमा पनि अनेकौं पुरस्कारबाट सुशोभित उनी जनतामाझ जनकवि भनी चिनिन्छन् ।
मूल नेपालभाषामा
मांभाय्
देशया फुक जातिभाषा जिमित यः जिमि ज्यान थें
प्रेमपूर्वक पाचिना च्वने थःगु थें नुगलंनिसें ।
मदु गुगुं तःधं व चीधं, दक्व भाय् नं उत्ति ग्यं
राष्ट्र दुनेया भाय् खसेंलि, राष्ट्रभाषा खः फुकं !
थःगु भाय् जक थः खनीपिं देय्थुवाः दैच्वँतले
देश न्ह्याबलें ख्वैच्वनी नुगलय् घाः जूगु थें !
स्वय्बले छुं मखै नं भावनाया मूल्य दु
खः वथें भाय् नं गुकी फुक जातिया अस्तित्व दु !
गनं समानं ह्वय्गु औसर काय्मखं फुक स्वांतसें
उगु क्यबय् मधुमास वैमखु न्ह्याक्व छाय्प्यूसां पिनें !
ह्वय्मखं पिनि स्वां फुकं छन्हु छम्ह जुयाः न्ह्याःवैतिनि
तंगु थः अधिकार ल्वीकाः छिंक सकलें ह्वैतिनि !
थन सुनां नं दमन याय्वं भाय् गुगुं सी छाय् अथें !
दैच्वनी सर्गः सदां च्वय्, धर्ति क्वय् दैच्वँतले !
यसलाई जीवित राख्नकोलागि तपाइँको
आर्थिक सहयोग महत्वपूर्ण हुन्छ ।