स्वदेश र सङ्कल्प

वासुदेव पाण्डेय

छन्दः पञ्चचामर

गणः ज र ज र ज गुरु

विश्रामः आठ अक्षरमा

छ  विश्व एक गाउँझैँ नवीन रूप पाउँछ

स्वदेश अग्रपङ्क्तिमा सदैव पर्न आउँछ।

स्वतन्त्रता स्वदेशको बसाइ नै विशेष हो

म  देश  एक  अंशझैँ समग्र रूप देश हो।।

१

हिमाल  शैत्यमा धनी,पहाडका जडीबुटी

अथाह  शक्ति रत्नको प्रयोगमा सबै जुटी।

खटी  डटी  इमानले  भएर  आत्म-निर्भर

सिँगार्नु  पर्छ  कर्मले स्वदेश नामको घर।।

२

निनाद शब्द भावको अपूर्व शिल्पयोजना

समेट्न सिन्धु बिन्दुमा उनूँ अनन्त भावना।

हिमालका  पहाडका  मधेसका बुझी मन

हरेक  चित्तको  कुरा  उनूँ  सुनी  चुनीकन।।

३

छ मांसपिण्ड शब्दको अडिन्छ सिर्जना नङ

अनेक  चित्तभित्र  छन् सिँगार्न भावका रङ।

सिकारु चित्रकारझैँ म अल्झिई कता कता

कुची  लिएर  शब्दको गरेँ कि पोत्न धृष्टता ?

४

पवित्र  भूमि  वीरको हिमाल वज्र वक्ष छ

अशेष रत्न गर्भमा निकाल्न राख्न दक्ष छ।

अनन्त  सृष्टि  हो वधू  वसुन्धरा  स्वयं-वर

स्वदेशनिम्ति हम्किने म बन्छु पञ्च-चामर।।

५

बैतडी

प्रियसी

कपिल किशोर घिमिरे

छन्द:शिखरिणी

गण:य  म न स भ लघु गुरु

विश्राम : बाह्र अक्षरमा

लजाएका आँखा अलिकति झुकेका नजर ती

अहा ! क्या राम्रा हुन् मधुरस घुलेका अलख ती

सुहाएका   राम्रा   छमछम  बजेका   पयरमा

गए सारा पीडा सकल मनका दूर नभमा।

१

दिएको मायाले जल अनि चिया खान मन भो

पुकारेँ हे प्यारी अलिकति यता ल्याउ तन त्यो

नियाले मैले ती नयनमा कतै  देखिन छल

हराए है आफै हरपल डुबे मस्त छु म त

२

सजाएका राम्रा नयन अति बान्की कति कति

लगाएका राता छमछम चुरा छन् अलिकति

पढेकी लेखेकी सुपठित र ज्ञानी अनि सुखी

भनेको जस्तो भो अति छु सुखमा छैन म दुखी।

३

मिठो बोलीचाली छ अति हसिलो शान्तपनले

कतै केही भन्ने मन पनि भए शान्त मनले

भनेकी हुन्छिन् ती अलिकति लजाई वर सरी

कहाँ को को होला अति असल ज्ञानी वरिपरि।

४

कैलाली

आँसुको मुस्लो

खेमराज शर्मा

छन्द:झ्याउरे

विश्राम:पाँच  र दस अक्षरमा

देशका आशा दिलका खासा आँखाका पानीको

बज्रन पुग्यो अशुभ खबर पश्चिमतिरको

कलिला फूल अस्ताउन पुग्दा पराई माटोमा

देशकै आँसु बगेको देख्छु स्वदेशी पाटोमा ।

१

धैर्यको बाँध भत्कनुहुन्न सहनै पर्ने छ

प्रत्येक दिल आशाको हावा बहनै पर्ने छ

सृष्टिको फूल च्यातेर किन बेकाम फालिन्छ?

श्रमको रूख छरेर विष किन पो ढालिन्छ?

२

पसिना माथि असिना किन दुष्टले बर्षायो ?

श्रमको रूख ढालेर जीवन बर्बाद गरायो

देशमा लुट्छ विदेश भुट्छ मुखमा हाल्नु के ?

फाटेको छानो भत्केको गारो कसरी टाल्नु हे !

३

दुष्ट हो अब धर्तीका फूल च्यातेर नफाल

संसार जल्ने जीवन ढल्ने गोला ती नफाल

बाँच्न दे अब नाँच्न दे अब गरेर  खान दे

धर्तीको जुनै भागमा पनि खुसीले जान दे ।

४

रोल्पा