रमा खतिवडा

गण्डकी प्रदेश संयोजक: रमा खतिवडा

झण्डाले भुलेको मान्छे

यम रेग्मी

छन्दःउपजाति (इन्द्रवज्रा+उपेन्द्रवज्रा)
गणः त त ज गुरु गुरु
ज त ज गुरु गुरु
विश्रामः पाँच अक्षरमा

यम रेग्मी

जरा टुटेको हरियो छु साग
धोत्रो परेको सुकिलो छु साज
कपास भन्दा हलुको भएछु
के बढ्न खोज्थेँ ? खिइँदै गएछु ।
१

उन्मत्त बन्दै झुपडी थुकेथेँ
सम्बन्ध मेट्दै नभमा उडेथेँ
सरी मृतात्मा मन भाग्छ उड्दै
म लास जस्तै भुइँमा छु गल्दै ।
२

बर्खे हिलोको दहमा डुबेछु
उफ्रिन्छु भन्दा अझ भासिदिन्छु
खामो ढलेको घर पो भएछु
चोक्टा समेट्दा रसमा डुबेछु ।
३

आमा छुटेको वनको छु बाच्छो
नौलो बिरानो हुलमा छु एक्लो
के काम मस्ती दिलमा छ रात
छन् दृश्य राम्रा गह छन् उराठ ।
४

चाहिन्छ झाडी सतिसाल बन्न
चाहिन्छ जाली लहरा दगुर्छ
बर्षे छु बाली हिउँदो छ याम
यो नर्कभित्रै कसरी फुलू म ?
५

कुरा हुरीझैँ दिल भित्र चल्छ
सम्झिन्छु माटो गह यी बहन्छ
छु लास जस्तै घरको न घात
छु साँझ जस्तै दिनको न रात ।
६

जीवन

शिव त्रिपाठी

छन्दःउपजाति (इन्द्रवज्रा+उपेन्द्रवज्रा)
गणः त त ज गुरु गुरु
ज त ज गुरु गुरु
विश्रामः पाँच अक्षरमा

शिव त्रिपाठी

छल्केर बग्दै पछि उर्लिएर
चट्टानमा ठक्कर खान्छ हेर
बहन्छ यो शान्तिसँगै लिएर
जानेँ नदी जीवन हो भनेर
१

बोकी कतै आउँछ तीव्र आँधी
जाडो र गर्मी हिम वृष्टि भारी
हुनेछ यो दिव्य वसन्त जाने
यो जिन्दगी मौसम चक्र माने ।
२

हिँड्यो उकालो अनि फेरि झर्नु
जङ्घार खोला पनि पर्छ तर्नु
नआउने होइन सम्म फाँट
बाटो बुझेँ जीवन आजबाट ।
३

प्रचण्डको धूप छ मध्य भाग
छ रात ठण्डी अनि अन्धकार
आल्हादकारी छ बिहान सन्ध्या
यो छैन अर्कै दिनरात भन्दा ।
४

खोला भयो जीवन मार्ग जस्तो
यो देखियो है दिनरात जस्तो
बोकेर यो लक्षण मौसमी ती
सिकाउँदै जीवन-भोग रीति ।
५
पोखरा -२५, हेम्जा

पैसा

छविलाल आचार्य

छन्द:वसन्ततिलका
गण:त भ ज गु गु
विश्राम:आठ अक्षरमा

छविलाल आचार्य

पैसा न हो सुख र वैभवको मुहान
पैसा न हो मनुजको सब सान मान
पैसा भनेर पसिना दिन रात झारी
ठेला उठे कति फुटे छ उदाङ्ग बारी ।
१

पुग्छन् विदेशतक आसुँ बगाइ धारा
छोडेर नै घर छिमेक समाज सारा
मान्छे भयो धन मुखी धनमै छ सार
के उठ्न सक्छ भन लौ गतिलो विचर ।
२

पैसा भए तन र यो मन बिक्री हुन्छ
दर्बार हार गतिलो सुन सिक्री मिल्छ
नेता बने कति जना धनको कमाल
सिद्धान्त धार बिटुलो किन भो ? समाल ।
३

भोको छ पेट कतिको कतिले डकार्छन्
आफ्नो पराइ छ अझै कतिले हकार्छन्
पैसा हुँदा र नहुँदा किन भेद हो यो
पृथ्वी समान हक मिल्छ सबै जनाको ।
४

पैसा भनेर दुनियाँ किन गर्जदै छन्
साटेर इज्जतसँगै किन खर्चदै छन्
टारेर गर्ज सबले गुजरा चलाउन्
आनन्दले सब मिलेर चुलो जलाउन् ।
५
पोखरा -१६, कास्की

राष्ट्र र राष्ट्रियता

कल्पना अधिकारी भट्टराई

छन्द:मन्दाक्रान्ता
गण:म भ न त त गु गु
विश्राम: चौथो र दसौंमा

कल्पना अधिकारी भट्टराई

मेरो धर्ती मगमग हुने फूलको वाटिका हो
रङ्गीचङ्गी अनुपम छटा पस्किने नाटिका हो
चाँदीजस्ता शिरमुकुट छन् शृङ्खला बोट साल
जम्मै शोभा यस मुलुकमा गर्दछन् अंकमाल।
१

झर्ना ,खोला कलकल अहा ! नागबेली छ मेलो
तिर्खा मेट्ने शिखर झरना, ताल, पानी पँधेरो
डाँडा,पाखा,चउर,हरिया लेक, बेसी, तराई
राख्छिन् मेरी प्रकृति गहना कण्ठमाला बनाई।
२

भाका,भाषा,लय विविध छन्,जातिका भेष भिन्न
यौटै माला विविध रङको मेलले छन् अभिन्न
आआफ्नै साँस्कृतिक गरिमा,सान छन् स्वाभिमानी
यार्चागुम्बा,यति,जडिबुटी छन् यहाँ रत्न खानी।
३

डाँफे नाच्छन्, नवरङ छरी पङ्ख आफ्ना फिजाई
माया गाँस्छन् मधुर गहिरो प्रेमले मुस्कुराई
पाखा रातै ढकमक गरी फुल्छ लाली गुराँस
कस्तूरीको परिमल छरी डुल्छ मीठो बतास ।
४

आँखा लाग्छन् पर-मुलुकका दिव्य सौन्दर्य माथि
सत्ता हाँक्ने मुलुक अगुवा बस्तछन् मौन साँधी
भाँडोभैलो,कलुषित भयो भ्रष्ट बन्दा चरित्र
मेटे आफ्नो परिचय चिनो भाइचारा पवित्र।
५

तन्नेरीले यस मुलुकमा रोजगारी नपाई
थाले मुग्लानिन पिर लिँदै चित्त साह्रै दुखाई
छाती थाप्ला अब कुन युवा ? राष्ट्र झण्डा उचाली
राष्ट्रप्रेमी जन ! सब जुटौँ बन्न सम्पन्नशाली।
६
लमजुङ दुराडाँडा चारघरे
हाल:टोखा १०

कविता र कवि

वसन्त चालिसे

छन्द:अनुष्टुप
गण:चार पाउको पाँचौँ ह्रस्व र छैटौँ दीर्घ
पहिलो र तेस्रो पाउ – सातौँ दीर्घ
दोस्रो र चौथो पाउ- सातौँ ह्रस्व
विश्राम:आठ अक्षरमा

वसन्त चालिसे

समुन्नत हुँदैहुन्न लेखेर कविता कुनै
न दिन्छ राज्यले केही न दिन्छ सुविधा कुनै
स्वतन्त्र रूपले बाच्ने खोज्दैछौ कि तिमी कसो ?
यौटा अचम्मको प्राणी बाँचेको छ जसो तसो ।
१

चस्स चस्स मनै हुन्छ पढेर ती व्यथाहरू
मन्त्र मुग्ध यसै हुन्छ सुनेर ती कथाहरू
झुस्स दाडी कपालै छ नदेखिन्छ चिटिक्क त्यो
लोभ मोह कुनै छैन न जाली छ फिटिक्क त्यो ।
२

रस काव्य खुबौ लेख्छौ पगाल्दै सबको मन
झुम्म झुम्म यसै हुन्छन् काव्यमा डुबेका जन
झर्दछ माथको केश खुल्ला छ अतिनै मन
जे छ सन्तुष्टि नै लिन्छ नहुँदाननी कुनै धन ।
३

यौटा चिन्ता सधैं लिन्छ आजको काव्य के भनि
नाम लक्ष्मी थियो राम्रो भएन किन हो धनी
भिडमा चेत वा एक्लै अनेकानेक सोच्दछ
तिखो शर कुनै छैन शब्दले पनि घोच्दछ ।
४

दिन्छ शीतलता कैल्यै नौ रस पिएझैँ गरी
कैल्यै पुग्छ मनैभित्र कैल्यै पुग्छ दिलै भरी
कैल्यै कालो भिरेलाई जिस्क्याउन हुँदैन है
कि पार्नू भस्म नै खाक झिल्स्याउन हुँदैन है ।
५

कापी कलमको जोहो सबैभन्दा ठुलो धन
शब्द वाणरूपी लेख्छ नौनीझैँ उसको मन
रवि नपुगेको ठाउँ कवि पुग्छ अरे त्यहाँ
कैल्यै भन्ज्याङ चौतारी कहिले कन्दरा महा ।
६

डुब्दछ दालमा डाडु फेरि चम्चा चुमे पनि
पाउँदैन कुनै स्वाद जतिसुकै डुबे पनि
बुझे पो स्वाद हुन्छ रे काव्यको रसस्वादन
साहित्यकार सारामा अजस्र शुभकामना ।
७

कविको प्रेम क्वै छैन कापी र कलमै छ त्यो
के लेख्छ होसमा छैन यही आज अचम्म भो
कविझैँ मूर्ख क्वै छैन लाग्दछ कहिले कतै
मूर्खको कविता सुन्ने महामूर्खहरू सबै ।
८
पोखरा-८, प्रतिभा मार्ग

विरोध

रविना कँडेल

छन्द:अनुष्टुप
गण:चार पाउको पाँचौँ ह्रस्व र छैटौँ दीर्घ
पहिलो र तेस्रो पाउ–सातौँ दीर्घ
दोस्रो र चौथो पाउ- सातौँ ह्रस्व
विश्राम:आठ अक्षरमा

रविना कँडेल

कहानी एकको हैन सय छन् चोटका कथा
सरकार बनी हिँड्छन् नोटका भोटका कथा
१

हत्यारा पाउँछन् माफी सानले जेल छाेड्दछन्
मालीले फूलबारीका फूल आँफै निमाेठ्दछन्।
२

विद्याकाे घरमा आँफै मर्नुपर्ने सरस्वती
कंशकाे राज्यझैँ लाग्छ मलाई देशकाे गति।
३

छाेरीकाे बाबुले न्याय पाउने कुन मन्त्र हाे ?
धुन्धुकारीहरू पाल्ने याे कस्ताे गणतन्त्र हाे ?
४

कसरी पुज्दछाै देवी ? के माग्छाै देवतासित ?
सीताकाे देशमा बस्ने चेली छैन सुरक्षित ।
५

श्रमकाे माेल नै छैन भाेकाे स्वयम् किसान छ
उँचाे सगरमाथा छ झन् उँचाे अभिमान छ।
६

युवा नै देशमा छैनन् देश भाे वृद्ध आश्रम
रेमिटेन्स सधै लागाेस् देशकाे अर्थतन्त्रमा।
७

विभेद मेटिऊन् सारा सुखकाे बास हाेस् यहाँ
अपराध नहून् साँच्चै रामराज्य बनाेस् यहाँ।
८
काँठेखोला -६,बाग्लुङ

किताब

आर्या त्रिपाठी

छन्दः उपजाति (इन्द्रवज्रा+उपेन्द्रवज्रा)
गणः त त ज गुरु गुरु
ज त ज गुरु गुरु
विश्रामः पाँच अक्षरमा

आर्या त्रिपाठी

किताबमा छन् कति धेर ज्ञान
किताब सिङ्गो गुरु नै समान
म पर्छु मख्खै जब हेर्छु चित्र
म देख्छु संसार यहीँ विचित्र ।
१

किताबमा अक्षरका नदी छन्
ती शब्दभित्रै पनि जिन्दगी छन्
म बुझ्छु ती अक्षरका रहस्य
संसार मीठो छ यहीँ अवश्य ।
२

किताबलाई अति प्रेम गर्दै
सद्ज्ञान राम्रो सब माझ भर्दै
नयाँ नयाँ ज्ञान र सीप छर्दै
सकूँ म हिँड्नै नदनाद तर्दै।
३

सबै सबैमा गुण लाउँदैछ
सत्मार्गमा हिँड्न सिकाउँदैछ
किताबले पार्छ सफा बिहानी
उज्यालिँदै जान्छ नि जिन्दगानी।
४

ज्ञानी बनी पढ्न र लेख्नलाई
बसौँ सबै पुस्तक नै समाई
सिँगार्न सारा प्रिय देशलाई
आऊ पढौँ है मन यो लगाई ।
५

किताबका भाव म बुझ्न सक्छु
यस्मै नयाँ जीवन देख्न सक्छु
म ज्ञान यो देशभरी छरेर
सत्कर्ममा लाग्दछु गम्किएर ।
६
ज्ञानसागर एकेडेमी
कक्षा:८
पाेखरा -२५,हेमजा

सप्तरङ्गी छन्दमाला शृङ्खलाका संयोजकहरू

१. कोशी प्रदेश – माधव पोख्रेल
२. मधेश प्रदेश – सरू बस्नेत
३. वाग्मती प्रदेश – जानुका गुरागाईं
४. गण्डकी प्रदेश –रमा खतिवडा
५. लुम्बिनी प्रदेश –स्वर्ण शिखा
६. कर्णाली प्रदेश –जागेश्वर नेपाल
७. सुदूरपश्चिम प्रदेश–कपिलकिशोर घिमिरे
८.मुलुकबाहिर – प्रभा पोखरेल “फूल”

सप्तरङ्गी छन्दमालामा प्रकाशनार्थ इमेलः
chhandamalasahityapost@gmail