कारागारमा पुस्तकालय बनाइरहेको राष्ट्रिय पुस्तकालय अभियानले कारागारभित्र पुस्तक छलफल गर्ने, कैदीहरूका सिर्जनाहरू प्रकाशन गर्ने तथा कारागारभित्र लेखन प्रतियोगिता गर्ने कामहरू गरिरहेको छ । ‘कारागार साहित्य ‘ नामक यस शृङ्खलामा साप्ताहिक रूपमा उनीहरूको सिर्जना प्रकाशन गरिन्छ । – हरि खनाल, अभियन्ता (कारागारमा पुस्तकालय)

कारागारमा पुस्तकालय अभियानका अभियन्ता हरि खनालसँगको सहकार्यमा साहित्यपोस्टले साप्ताहिक स्तम्भ “कारागार साहित्य” सुरु गरेको छ । प्रत्येक शुक्रबार प्रकाशित हुने यस स्तम्भमा जेल–जीवन बिताइरहनुभएकाहरूको साहित्य–सिर्जना प्रस्तुत गरिने छ । अवश्य नै, सिर्जना गुणवत्ताका हिसाबमा कमजोर हुने छन् । तर जेल–जीवन बिताइरहनुभएकाहरूको कथा–व्यथा सम्प्रेष्य छन् । उहाँहरूको मनमा रहेको उकुसमुकुस, भावावेश तथा संवेदनालाई स्थान दिनु हाम्रो मुख्य उद्देश्य हो । – नवपुस्ता विभाग, साहित्यपोस्ट

========

जीवनकाे यात्रामा मान्छेले अनेकौँ प्रकारका चुनाैतीहरूकाे सामना गर्नुपर्ने रहेछ । कतिपय सहज र सरल ढङ्गले हल गर्न सकिन्छ कतिपय जटिल किसिमका हाेलान् तर जे जस्ता किसिमका भए पनि चुनाैतिकाे सहज ढङ्गले सामना गर्नु र आँसु पिएर भए पनि मुहारमा मुस्कान दिन सक्नु मुख्य कुरा हाे ।

जब मान्छे वेदना, राेदन र आँसुकाे बलिन्द्रधारा बगाई बस्न विवश हुनपर्छ, याे अवस्थामा आफ्ना कथाव्यथाहरू अत्यन्तै कुण्ठित बनाएर बस्नु पर्दछ । तर भावनाका छालहरू नदीकाे भेलभन्दा पनि छिटाे छिटाे बग्न थाल्दा रहेछन् । त्यही भएर म अहिले साहित्य सृजनकाे बाटाे अँगाल्न पुगेँ । जेलसम्म आइपुग्दा मैले अलिङ्गन गरेको साहित्य यसरी फक्रिएका छन् ।

एक्लै तड्पिएर बाँच्न पर्ने जेल रहेछ माया,

हेर्दाहेर्दै डाँडा काट्ने रेल रहेछ माया ।

मिठाे माया सम्हालेर हाँसीखुसी जिउँला भन्थ्याै,

रुने अनि रुवाउने खेल रहेछ माया ।।

आँसु तिमीले मेरासामु झारी गयाै भने,

बिचबाटाामै मेराे माया मारी गयाै भने ।

हाे, त्यतिखेर पक्कै पागल हुन्छु सायद,

याे चाेखाे मायाहरू सँगै सारी गयाै भने ।।

नभने है हिरा-माेती अनि सुन चाहिन्छ,

बरु लैजाऊ मुटु-कलेजाे कुन चाहिन्छ ?

अरू सबै माग बिन्ती आँसु नमाग,

आँसु त म एक्लै जेलमा हुँदा चाहिन्छ ।।

 फूलजस्तै ओइलिएर यतै कतै झरेछु भने,

समय परिस्थिति भङ्गुरमा कतै परेछु भने ।

सिउँदाे सिन्दुर नपुछ्नु है प्रिय तिमीले,

यदि पुरुषाेत्तम जेलभित्र कतै मरेछ भने ।।

मेराे झुपडी हाेस् घर बरु, तिम्रो दरबार हुनुपर्छ,

मभन्दा हुनेखाने, राम्रो केटासँग तिम्रो घरबार हुनुपर्छ ।

बलत्कारीकाे सजाय बढाएर मात्र हाेइन ए सरकार !

हाम्रो देशमा सत्यतथ्य छानविन गर्ने सरकार हुनुपर्छ ।।

               पुरुषाेत्तम परियार