पानी
यतिविध्न आत्तिँदै, अत्तालिँदै
रात–दिन नभनी
पहाड–जङ्गल नभनी
कुदिरहेको
उसको एक टुक्रा ठाउँको निम्ति हो ।
जसै उसले
आफू सजिलै अटिने
सजिलै अडिने
एक टुक्रा ठाउँ भेट्टाउँछ
ऊ चुप्प शान्त हुन्छ
उसका बेचैन लहरहरू मौन सुत्छ ।
तर…
यी अग्ला पहाडले,
यी अग्ला हिमालले
सम्पूर्ण ढाकेर
छोपेको देशमा
उसलाई सजिलो गरी फैलेर बस्ने
एकै टुक्रा पनि ठाउँ हुँदैन ।
पहाडको प्रत्येक उच्चताले
उच्चताको कठोरताले
उसलाई बस्नै नसकिने गरी
हुत्याउँदै घचेट्छ
अत्याउँदै हुत्याउँछ
ऊ स्याँस्याँ गर्दै समतल झर्छ ।
बाध्य ऊ मुग्लान पस्न
आफ्नो जन्मथलो छोडेर
त्यसैले त ऊ
आफ्नो देशको अलिकति धूलो भए पनि
छातीमा दलेर
कुलकुल…..खुलखुल
रुँदै रुँदै…
आफ्नो देश छोडेर निस्किन्छ
व्यर्थै कुबार्नीको सागरमा आफूलाई टुंग्याउँछ ।
अनुवादः आर. मानन्धर
कवि परिचयः
भक्तपुरमा जन्मिएका कवि पूर्ण वैद्य (ई. २०४१) आधुनिक नेपालभाषा साहित्यका अग्रज साहित्यकारमा पर्छन् । उनी कविता र निबन्धमा गरी दुई पटक (१९६४ र १९७२) ‘श्रेष्ठ सिरपाः’ पुरस्कारबाट सुशोभित हुने लेखक हुन् । जनवादी गणतन्त्र कोरियाको पचासौं स्थापना दिवसमा सम्पन्न एशिया, अफ्रिका तथा ल्याटिन अमेरिकाका कविहरूको सम्मेलनमा उनको कवितालाई प्रथम पुरस्कार प्रदान गरिएको थियो । लाइब्रेरी अफ कांग्रेसले दक्षिण एसियाली साहित्य अभिलेखीकरणमा उनका १७ कविताहरूको वाचन सुरक्षित गरिएका छन् । अस्वीकृत साहित्य पुरस्कार (२००२) बाट पनि सम्मानित पूर्ण वैद्यका कविता र निबन्ध सङ्ग्रहका पुस्तकहरू प्रकाशित छन् ।
प्रस्तुत कविता ‘लः लः खः’ (ने. सं. १११५) कविता सङ्ग्रहबाट लिइएको हो ।
मूल कविता नेपालभाषामा
लाहुरे खः जिगु देय्या खुसित
पूर्णबहादुर वैद्य
लः अथेभनं भःन्हुयाः
चां–न्हिं गुँ–जंगल मधासे
ब्वाँय् ब्वाँय् जूगु
वया थःगु छकू थाय्या लागि खः
गुबलय् वयात थःत छिंक न्ह्यंगु
छकू थाय् लुइ
व सुम्क शान्त जुइ
वया बेचैन लहरत मौन द्यनी
तर……..
थ्व ततःजाःगु गुं, च्वापुगुं जक
दक्व थाय् त्यलाः त्वपुयातःगु देशय्
वयात छिंक चकनाः च्वनेत छकू हे थाय् मदु
पहाडया प्रत्येक उच्चतां
उच्चतातय्गु कठोरतां
वयात च्वने हे मफयेक
च्वत्यंक घ्वनाहइ
इइपंक क्वफ्वनाहइ
व सेंसेंपंक मैदान थ्यंकःवइ ।
बाध्य व मुग्लान वनेत
थः बुयावयागु देय् त्वःताः ।
उकिं ला वं थःगु देय्या धू भति सां नुगपाय् बुलाः
कुलकुल………..कुलकुल
ख्वख्वं……….
थःगु देशं पिहांवनी
माःसां म्वाःसां कुर्बानीया सागरय् क्वचायेत ।
यसलाई जीवित राख्नकोलागि तपाइँको
आर्थिक सहयोग महत्वपूर्ण हुन्छ ।