केदार वाशिष्ठ 6 लेखहरु 0 comments

मनमौजी भाषा भाषालयको यो एक कोरी शृङ्खला हो । अघिल्लो शृङ्खलामा पनि कोरीको कुरा थियो र कोरीबारे कमैलाई थाहा हुनसक्ने सम्भावनासहित केही प्रश्न पनि थिए । ती गणना कसरी गर्ने भन्नेमा केन्द्रित थिए । कोरी नेपाली भाषामा गणना पद्धतिको…

भाषालयको यो शृङ्खला अघिल्लै साता आउनुपर्ने थियो, तर लेख्न भ्याइँन, सकिनँ । नभ्याएको/नसकेको जानकारी साहित्य पोस्टका प्रधानसम्पादक अश्विनी कोइरालाजीलाई गराएँ । उहाँले भन्नुभयो, ‘पाठक राम्रा थिए तपाईँका ... तर यो स्वान्त सुखाय हो ... ।’…

निःतान्त व्यक्तिगत कुरा भाषा प्राणीजगत् सबैको हुन्छ । फरक यति हो कुनैको मूकभाषा होला त कुनैको व्यक्त रूपको । सबै प्राणीको भाषा मान्छे जातको प्राणीले बुझ्छ र बुझ्नै पर्छ भन्ने पनि छैन । सम्बन्धित प्राणीको समुदायका सबैले आआफ्नो भाषा…

भाषा आयोगको औचित्य भाषा आयोगले प्रदेश र स्थानीय तहहरुमा नेपाली भाषाबाहेक सरकारी कामकाजका लागि प्रयोग गर्ने प्रयोजनका लागि भाषाहरुको सिफारिस गरेको छ । भाषा आयोगका अध्यक्ष डा. लवदेव अवस्थीले कार्यकारी प्रमुखका रूपमा रहेका प्रधानमन्त्री…

कति कमाइस् पैसा ? हरेक देशको आफ्नै पैसा हुन्छ । पैसालाई अर्थशास्त्रमा मुद्राको अर्थमा लिइन्छ । नेपालीमा भने पैसा भनेको नेपाली मुद्रा गणनाको सबैभन्दा सानो एकाइ पनि हो । अर्थात् पैसाको ठुलो र सानो दुबै अर्थ हुन्छ । ‘कति कमाइस् पैसा ?’…

न छन् मुकुन्दका कोही न कसैको मुकुन्द छ मुठ्ठी बाँधी यहाँ आयो मुठ्ठी खोलेर जानु छ । - मुकुन्द-इन्दिरा नाटकमा बालकृष्ण सम चर्चित नाटक मुकुन्द इन्दिरामा बालकृष्ण समको जीवन दर्शन हो यो । यहाँ यो भनाइ मुकुन्दको देखिन्छ । त्यसैले मुकुन्दको…

मनसँगको सम्बन्ध अभिव्यक्तिलाई अभिलेखमा राखिने भाषा लेख्य हो । लेख्य भन्ने बित्तिकै त्यसको सम्बन्ध लेखनका लागि आवश्यक लिपि चिह्नहरुसँग हुन्छ । त्यसमा वर्ण र अन्य सङ्केत व्यवस्था पर्दछन् । अभिव्यक्तिकारले लेख्नका लागि दिमागमा…

समारोहका सभाध्यक्ष साहित्यपोस्ट विद्युतीय पत्रिकाका प्रधान सम्पादक अश्विनी कोइरालाज्यू, विशिष्ट अतिथि नेपाल प्रज्ञाप्रतिष्ठानका उपकुलपति डा. जगमान गुरुङज्यू, वरिष्ठ साहित्यकार श्रीओम श्रेष्ठ रोदनज्यू, .... उपस्थित विद्वत्जन…

विचार लाद्छ मान्छे शीर्षक देखेर अचम्म मान्नुभयो होला । कतिले त गलत पनि भन्नुहोला । त्यसै आधारमा अङ्क दिने हो भने ठुलो रातो आलुले घेरेर ‘फेल !’ भन्ने घोषणा पनि गर्नुहोला । तर भाषा भनेको संरचनाभन्दा सन्दर्भले बढी अर्थ (धन सम्पत्ति…

... अनि फलानो मरेछ ! लेखन कला हो । कलाका प्रकार धेरै छन् । मूलतः अमूर्त वैचारिक चिन्तनलाई मूर्त रूप दिने लेखन भाषिक कला हो । त्यो वैचारिक अभिव्यक्तिको चित्र पनि हो । अभिव्यक्ति कथ्य र लेख्य हुन्छ । मूलतः भाषा भनेकै बोली हो । त्यसैले…