–          सन्धिको अर्थ मेल, सङ्‍गम वा समिश्रण हो ।

–          संस्कृतमा सम्+धा+कि (सजिलाका लागि सम्+ध्+इ) मिलेर सन्धि शब्दको निर्माण हुन्छ ।

–          व्याकरणका सन्दर्भमा सन्धि शब्दले दुई अक्षर वा पदको जोडलाई जनाउँदछ ।

–          शब्द निर्माणका सन्दर्भमा सन्धिको महत्त्वपूर्ण स्थान छ ।

–          सन्धिलाई स्वर सन्धि, व्यञ्जन सन्धि, विसर्ग सन्धि, आगम सन्धिजस्ता विभिन्न भागमा वर्गीकरण गर्न
सकिन्छ ।

आगम सन्धिः

सन्धिका क्रममा दुई वर्णका बीचमा यदि कुनै नयाँ वर्ण वा अक्षरको आगमन हुन्छ भने त्यसलाई आगम सन्धि भनिन्छ । नेपाली भाषामा अत्यधिक प्रयोग हुने तत्सम शब्दका सम्बन्धमा आगम सन्धिसम्बन्धी केही उदाहरण हेरौँ ।

क.    च् आगम सन्धि : 

पूर्वपदमा ह्रस्वान्त छ र उत्तरपदमा (लगत्तै)  वर्णको कुनै शब्द छ भने ती दुईका बीचमा “च्” आगम हुन्छ ।

अनु+छेद = अनुच्छेद

वि+छेद =  विच्छेद

परि+छेद = परिच्छेद

स्व+छन्द = स्वच्छन्द

एक+छत्र = एकच्छत्र

संस्कृत+छात्र = संस्कृतच्छात्र आदि ।

ख.     स् आगम सन्धि :

सम् उपसर्गदेखि पर कृ धातुबाट बन्ने कुनै शब्द भएमा ती दुईका बीचमा “स्” आगम हुन्छ ।

सम्+कृत =  संस्कृत

सम्+कार =  संस्कार

सम्+कृति = संस्कृति

सम्+करण = संस्करण

सम्+क्रिया = संस्क्रिया (अन्त्येष्टि) ।

ग.      ष् आगम सन्धि :

परि उपसर्गदेखि पर कृ धातुबाट बन्ने कृदन्त रूपका शब्द भएमा ती दुईका बीचमा “ष्” आगम हुन्छ ।

परि+कृत = परिष्कृत

परि+कार = परिष्कार

परि+कारक = परिष्कारक

परि+करण = परिष्करण आदि ।

ध्यान दिनुपर्ने : परि उपसर्ग नभएका समयमा ष् आगम हुँदैन ।

जस्तै :

पुरस् + कार = पुरस्कार,

तिरस्+कार = तिरस्कार,

नमस्+कार = नमस्कार ।