लेखक डा. दुर्गाबहादुर घर्तीको पुस्तक हो ‘भवानी भिक्षुका उपन्यासमा आत्मपहिचान’ । घर्तीले पुस्तकमा भवानीको जीवन, उपन्यासका चरित्र, समाज, परम्परा र भूगोलमा निहित अस्तित्व आन्तरिक र बाह्य दुबै पक्षलाई पहिचान गर्नुभएको छ ।

”विवेच्य समीक्षात्मक कृतिमा भवानी भिक्षुको पहिचान गर्न नसकिएको जीवनको तथ्य खोजी गरिएको छ ।” पुस्तकमा प्रा. षडानन्द पौड्याल लेख्नुहुन्छ, ”गोटीहवाको ग्रामीण परिवेशमा बसोबास गर्ने भवानी भिक्षुका भाइ मखनलाल गुप्ता र भिक्षुकी नातिनी सारिका जयसवालले इन्द्रप्रसाद गुप्ता र यशोदादेवीका सन्तान जन्मिने तर जन्मेको केही समयपछि तिनको मृत्यु हुने गरेको तथ्य तौलिहवामा कपिलवस्तु साहित्यिक समाजको पहलमा भिक्षुचोकमा भवानी भिक्षुको शालिक अनावरण गर्ने अवसरमा प्रकट गरेको अभिव्यक्तिलाई कृतिमा स्थान दिएका छन् । भवानी भिक्षुलाई माईको झोलीमा भिक्षा दिएको हुनाले उनले आफ्नो थर गुप्ता नलेखेर साहित्य र व्यवहारमा समेत भिक्षु लेखेका हुन् भन्ने मौखिक जानकारी दिएको तथ्यलाई समिक्षक घर्तीले प्रामाणिक दृष्टिले कृतिमा स्थापना गरेका छन् । भिक्षुको जीवन सन्दर्भ, साहित्यिक यात्रा, भवानी भिक्षुको जीवनी र उपन्यासबिच अन्तरसम्बन्ध पहिचान गरी उनका उपन्यासमा समय, जीवन, तत्स्थानिक परिवेश, ज्ञान, सङकल्प, निश्चय आदिलाई समीक्षात्मक कृतिमा आत्मपहिचानको मूल्य निरुपण गर्ने केन्द्र बनाएको छ ।”

त्यसैगरी, लेखकीयमा डा.दुर्गाबहादुर घर्ती लेख्नुहुन्छ, ”प्रस्तुत अध्ययन आत्मपहिचानको विवेचनामा केन्द्रित छ । आत्मपहिचान आफूले आफैलाई हेर्ने र बुझ्ने प्रक्रिया हो । आफूले जगतलाई हेर्ने र जगतले आफूलाई हेर्ने दृष्टिकोण हुन्छन्, त्यसका साथै आफूले आफैँलाई हेर्ने दृष्टिकोण पनि हुन्छ । त्यो अन्यसँगको सम्बन्धमा आधारित हुन्छ । अन्य भन्नु जगत् नै हो । अन्यका बीचमा रहँदा व्यक्तिले आफूले कस्तो अनुभव गर्दछ भन्ने कुराको अध्ययन यसमा गरिएको छ । यसमा आत्मपहिचानको अध्ययनका लागि मनोविश्लेषण, घटनाक्रियाविज्ञान र अस्तित्ववादका सिद्धान्तलाई मुख्य आधार बनाएको छ । मनोविश्लेषात्मक अध्ययनका लागि सिग्मन्ड फ्रायड अल्फ्रेड एडलर, र्काल गुस्ताभ युङ्ग र ज्याक लकाँका सिद्धान्त लिइएको छ । घटनाक्रियाविज्ञान एडमन्ड हुसर्लद्धारा स्थापित मान्यता हो । त्यसअन्तर्गत अभिप्रायात्मक अनुभव, अभिप्रायात्मक चेतना र जागरुकतालाई यस अध्ययनमा सैद्धान्तिकद आधार बनाइएको छ । यस अध्ययनमा अस्तित्ववादी मान्यताहरुमध्ये घटनाक्रियापरक अस्तित्ववादलाई मुख्य आधार बनाइएको छ । यस सन्दर्भमा सोरेन किर्केगार्डका केही मान्यता लिइए पनि मुख्य रुपमा मार्टिन हाइडेगर, ज्याँ–पल सात्र्र र अल्बेयर कामुका मान्यतालाई लिइएको छ ।”

पुस्तकलाई अनुसन्धान विमर्श नेपालले बजारमा ल्याएको हो । २ सय २२ पृष्ठमा फैलिएको पुस्तकको मूल्य ४ सय ९९ रुपियाँ रहेको छ ।